10 ngày khám phá Tân Cương, từ sa mạc rộng lớn tới thảo nguyên ngút ngàn

Những thắng cảnh tuyệt mỹ thiên nhiên ban tặng cho hành trình khám phá Tân Cương của tôi tựa như lạc bước vào thế giới cổ tích.

Khám phá Tân Cương: Vùng sa mạc khô nóng nhưng rất nhiều thú vị

Vẫn biết Tân Cương chia làm hai vùng địa hình và khí hậu khá rõ nét: Nam Cương với nhiều sa mạc rộng lớn, Bắc Cương với những thảo nguyên xanh ngút ngàn. Nhưng trong những ngày đầu tiên của hành trình, khi chiếc xe lầm lũi hàng trăm km trên đường cao tốc băng qua sa mạc, hai bên đường chẳng có gì ngoài những đồi cát xám xịt hoặc nâu đỏ triền miên nối tiếp nhau, một cái cây hoặc ngọn cỏ cũng không thể sống được dưới ánh nắng chói chang và bầu không khí khô nóng, tôi không khỏi có chút thất vọng.

May sao, con đường men theo dãy Thiên Sơn về phía Bắc, nhiệt độ vẫn nóng bức nhưng càng đi phong cảnh càng thay đổi đa dạng hơn. Vẫn là đất sa thạch nhưng không còn những trảng cát bằng phẳng nữa. Những tuốc bin gió đầu tiên đã xuất hiện ngày một nhiều dẫn chúng tôi đến với Cánh đồng điện gió lớn nhất thế giới, nơi có hàng nghìn chiếc “chong chóng” phát điện trên sa mạc.

Dãy Hỏa Diệm Sơn quen thuộc với như ai yêu Tây Du Ký giống hệt như trên phim, đất đỏ khô cằn như một lò lửa hầm hập, 9h tối mà nhiệt độ ở đây vẫn trên 40oC, đủ khiến cả đoàn khô khát.
Trong khi đó, Vịnh Ngũ sắc cuốn hút với gam màu biến ảo của đất từ nâu đến vàng rồi đỏ và tím. Đây cũng là nơi có ốc đảo lớn với hồ nước và cây xanh mát mẻ giữa sa mạc khô cằn, khiến cả đoàn chúng tôi cảm thấy dịu lại sau một ngày đi lại khá vất vả dưới nắng nóng.

Địa hình sa mạc khô nóng nên Tân Cương có những kỳ quan thiên nhiên độc đáo. Thành phố Quỷ – phim trường của bộ phim Ngoạ hổ tàng long – là nơi những cơn gió mạnh hàng nghìn năm qua kiên trì đẽo tạc đá thành những hình thù khổng lồ và kỳ quái khác nhau: Có tảng thì giống bức tường thành; có tảng như toà lâu đài bề thế; lại cũng có những khối đá giống hình mặt người…
Tương truyền những hôm gió to, gió luồn qua các khối đá tạo thành âm thanh như tiếng thét gào hay hổ gầm, voi rống… Chẳng biết có phải thế thật không, nhưng ngày chúng tôi đến thành phố Quỷ, trời nắng to, gió nhẹ vẽ những đám mây xốp thành những dải lụa trang nhã trên bầu trời.
Và mặc cho cái nóng đến 40oC ở ngoài trời, tôi và những người bạn đồng hành vẫn mải mê tạo dáng bên những khối đá đặc sắc ấy gần một tiếng đồng hồ, và tất nhiên không bỏ qua tiết mục cưỡi lạc đà sa mạc với giá 20 Nhân dân tệ (khoảng 65 ngàn đồng) một lần tạo dáng làm người du mục trên lưng lạc đà…

Sa mạc khô nóng là thế, nhưng con người vẫn kiên cường bám trụ. Đan xen với sa mạc và dãy núi khô cằn là những vườn nho trải dài, xanh ngút tầm mắt, từng chùm quả sai trĩu trịt. Thành phố Turpan (hay còn được gọi là Thổ Lỗ Phàn) cách Urumqi gần 200 km là vùng trồng nho nổi tiếng.

Đến đây vào tháng 7, đúng dịp nho bắt đầu chín, cả đoàn tranh thủ tấp vào vườn nho chụp ảnh và thưởng thức những trái nho tươi mọng nước chua dìu dịu. Nước ở đâu mà tưới tắm cho những ruộng nho này? Thì ra, có một hệ thống thuỷ lợi cổ (karez) được người Duy Ngô Nhĩ xây dựng từ cách đây 2.000 năm có tổng chiều dài trên 5.000 km lấy nước từ đầu nguồn sông băng và tuyết tan trên các đỉnh núi dẫn nước cho cả vùng Tân Cương. Đáng nói là toàn bộ hệ thống này đều được xây ngầm trong lòng đất để tránh sự bốc hơi do nắng nóng, ở cái thuở khoa học kỹ thuật còn thô sơ.

Khám phá Tân Cương: Thảo nguyên xanh ngút ngàn

Con đường càng xa dãy Thiên Sơn gần lên biên giới phía Bắc giáp với Kazakhstan và Nga thì khí hậu càng trở nên ôn hoà, dịu mát. Những đồng cỏ xanh ngút ngát của Bắc Cương bắt đầu mở rộng trước mắt chúng tôi, lộng lẫy y như những viên ngọc lục bảo của thiên nhiên.

Đến lúc này, hành trình của đoàn bỗng chậm hẳn lại bởi hễ đi một đoạn, tất cả lại muốn nhao xuống chụp ảnh. Khi là những thung lũng mùa xuân ven hồ Nalati tràn ngập hoa dại đủ sắc màu. Khi là ngôi làng của người du mục với hàng chục mái lều trắng quây quần trên thảo nguyên, xung quanh bò dê cừu thong dong gặm cỏ.

Và nhất là hồ Thiên Trì, hồ Kanas, Vịnh mặt trăng… những thắng cảnh tuyệt mỹ thiên nhiên ban tặng cho Tân Cương khiến ai may mắn một lần đến đây không khỏi ngất ngây trước vẻ đẹp của những mặt nước xanh ngọc trong vắt như gương phản chiếu bóng núi tuyết trắng xoá.

Để thực sự hoà mình vào cuộc sống của người dân thảo nguyên Bắc Cương, các tour du lịch đều sắp xếp cho khách nghỉ 1 đêm ở làng Hemu thuộc vùng Kanas. Làng Hemu có hàng trăm nóc nhà gỗ nằm xen giữa những rặng cây ôn đới và những cánh đồng hoa dại, con suối cạnh làng nước trong xanh lúc nào cũng ồn ào chảy xiết chứ không lặng lẽ như những dòng suối khác. Làm dịch vụ du lịch chuyên nghiệp nhưng người dân làng Hemu vẫn giữ nguyên nếp hồn hậu, hiếu khách và thật thà của vùng núi cao, khiến du khách đến đây như cảm thấy được về nhà với những người ruột thịt của mình.

Ở làng Hemu cũng như cả vùng Tân Cương, hoàng hôn rất muộn, hơn 9 giờ tối trời mới tắt nắng, nên thú vị nhất là kiếm một quán bia ngoài trời, ngồi nhâm nhi xiên thịt cừu hoặc thịt dê nướng trong cái se se lạnh của thảo nguyên, thả hồn ngắm nhìn trời mây cây cỏ, những đỉnh núi tuyết xa xa… Hẳn là bạn sẽ cảm thấy bao ưu phiền tiêu tan và thiên đường – chắc cũng chỉ đẹp đẽ đến thế là cùng.
Đến thảo nguyên rồi thì không thể thiếu màn cưỡi ngựa. Thảo nguyên Yili vốn nổi tiếng nhất ở Tân Cương, cách không xa biên giới với Kazaskhtan. Ở nơi đây, mọi ngôn từ để tả cảnh của tôi đều bất lực trước cái rộng lớn mênh mông của những đồng cỏ, thung lũng, sự hùng vĩ của những dãy núi trải dài xa ngút tầm mắt.

Thảo nguyên Yili với màn cưỡi ngựa ở đây là một kỷ niệm tuyệt vời

Với 80 Nhân dân tệ cho 30 phút cưỡi ngựa, bạn sẽ được rong ruổi trên 1 chú ngựa đừng có nài đi kèm – tất nhiên chứ nếu không nó có thể trở chứng hất văng bạn xuống đất – được ung dung phóng tầm mắt ngắm nhìn những mái lều trắng của người du mục ở xa xa như những cây nấm trắng trên thảo nguyên xanh, được tha hồ đoán tên của các loài hoa dại dưới chân hay căng mình hít thở mùi ngòn ngọt của cỏ tươi, quyện với mùi nồng nồng của đất và phân gia súc… Cưỡi ngựa là một trải nghiệm cực kỳ thú vị và ai cũng tiếc vì không đi hẳn 1 tiếng đồng hồ.

10 ngày đi mải miết từ sáng đến đêm, thường ăn trưa vào lúc 4 giờ chiều và ăn tối vào 11 giờ đêm nhưng tôi và những người bạn của mình chẳng ai thấy mệt mỏi. Có lẽ do khí hậu Tân Cương khá khô nên ít bị ra mồ hôi mất sức, nhưng có thể ai cũng choáng ngợp trước cảnh đẹp và khao khát khám phá, tận hưởng càng nhiều càng tốt nên chẳng có chỗ dành cho sự mệt mỏi. Chiêm ngưỡng trọn vẹn cả sa mạc và thảo nguyên, cuối cùng điều nuối tiếc nhất chính là chúng tôi đã dành quá ít thời gian khám phá thành phố thủ phủ Urumqi và phiên chợ Grand Bazaard Tân Cương sôi động, nơi tập trung giao lưu văn hoá, thương mại đa sắc tộc của người dân Pakistan, các nước Trung Á, Nga, Mông Cổ và người Trung Quốc.
Thôi thì ít ra cũng phải có một điều gì đó còn lưu luyến, nuối tiếc chứ, khi nào có dịp nhất định sẽ lại quẩy ba lô vượt đường xa đến với Tân Cương, để đến với vùng đất cả thiên nhiên và con người đều đẹp tuyệt mỹ bởi giao thoa giữa Á – Âu…

Nguồn: Hương Giang / Báo Thanh niên