Nghi thức cà phê Ả Rập – Di sản phi vật thể nhân loại trong văn hóa truyền thống

Cà phê đóng vai trò quan trọng trong văn hóa cà phê của người Ả Rập khu vực Bắc Phi, Trung Đông. Loại thức uống mang vị đắng đậm, mang đến hương vị đặc trưng. Với nghi thức đặc biệt thể hiện nét đẹp văn hóa, truyền thống đã và đang được bảo tồn và phát huy.

Lịch sử ra đời của cà phê và văn hóa truyền thống

Nguồn gốc của cà phê thường được gắn với câu chuyện kể về một Sheppard Ethiopian. Một người chăn cừu ở Ethiopia tên là Khaldi. Con cừu của Khaldi đã ăn một loại “trái cây” lạ và chúng bị kích thích đến nỗi cứ luôn chạy nhảy, kêu la inh ỏi không biết mệt. Từ đó, người ta biết đến loại quả có tên “cà phê”. Câu chuyện này được công nhận là huyền thoại về nguồn gốc cà phê.

Tuy nhiên, cho đến khoảng thế kỷ thứ 7 khi loại “đậu” (cà phê) này vượt qua Biển Đỏ từ Ethiopia đến Hạ Ả Rập (ngày nay là Yemen). Cà phê mới thực sự được sinh ra. Chính xác là tại cảng Mokha, Sufi Ali Ibn Omar Al-Shadhili. Sufi là những nhà tu hành, thuộc Hồi giáo Sufi. Đó là người rang hạt cà phê và pha tách cà phê đầu tiên trên thế giới.

Điều này được cho là xảy ra vào khoảng năm 1400 sau Công nguyên, 600 năm trước. Loại đồ uống này sẽ được sử dụng trong các buổi tụ họp của Sufi. Cà phê sẽ giúp họ đạt được trạng thái tinh thần cao nhất, tỉnh táo nhất để thực hành những nghi thức, đọc Kinh Thánh,… Những Sufi đã mang theo những hạt cà phê trong chuyến hành trình của họ. Mang đi khắp nơi trên thế giới. Từ đó, cà phê bắt đầu phổ biến trên toàn thế giới.

Ý nghĩa của việc thực hiện nghi thức cà phê trong văn hóa cà phê của người Ả Rập

Nghi thức trong văn hóa cafe Ả Rập là di sản phi vật thể nhân loại trong văn hóa Ả Rập.  Không chỉ thể hiện sự hào phóng, lòng hiếu khách, sự chu đáo của gia chủ. Mà từ các khâu chuẩn bị, các dụng cụ, các cách thức cầm ly, mời cà phê,….Đây còn là thể hiện sự đồng ‎hay không đồng lòng hòa giải mâu thuẫn, yêu cầu,… giữa chủ nhà và khách.

Thể hiện văn hóa đặc sắc của người Ả Rập. Nghi thức cà phê Ả Rập – di sản phi vật thể nhân loại trong văn hóa Ả Rập là một nét riêng của người Ả Rập đã và đang được bảo tồn, phát triển.

Nghi thức cafe arab – văn hóa cà phê đặc biệt của người Ả Rập

Theo truyền thống Ả Rập, thực hiện nghi thức cà phê là chuẩn mực văn hóa quan trọng nhất trong nghi lễ tiếp đón khách. Cà phê (Qahwa) được phục vụ trong không gian Majlis. Một nơi đặc biệt để trao đổi kiến thức và thảo luận chuyện gia đình, cộng đồng. Người trưởng thành trong gia đình sẽ chọn hạt, rang, xay và nấu cà phê trước mặt khách. Các loại thảo dược như bạch đậu khấu, nhục đậu khấu, quế, đinh hương, nghệ tây, gừng hoặc thảo quả khô được nấu chung với cà phê. Những phụ gia này tạo ra biến thiên hương vị và màu sắc cho tách cà phê. Đây là đặc trưng khác biệt của văn hóa cà phê Ả Rập so với các nước trên thế giới.

Người ta sẽ sử dụng bình dallah chạm trổ hoa văn để thưởng thức cà phê. Những tách cà phê nhỏ bằng sứ gọi là finjan. Người chủ nhà cầm dallah bằng tay trái, cầm tách cà phê mời khách bằng tay phải. Lượng cà phê rót không vượt quá một phần tư tách, điều đó thể hiện “sự khiêm tốn”. Trong khi mời khách, người phục vụ sẽ cầu nguyện rằng:“Xin đấng Allah ngự trên anh ta cùng cha và con trai của anh ta, bảo vệ họ an toàn”. Cà phê được mời tất cả những người có mặt tại Majlis. Bất kỳ sự thiếu sót nào cũng là dấu hiệu không tôn trọng, điều đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự của khách và chủ nhà.

Nét đẹp văn hóa Ả Rập vẫn mãi được gìn giữ và phát huy

Nghi thức cà phê Ả Rập thể hiện một hệ thống phong phú. Là thói quen sống, truyền thống từ xưa đến nay. Từ tập quán xã hội, nghề thủ công truyền thống và các ngành nghề. Tất cả cùng tạo ra một bản hòa tấu, hình thành nên bản chất của nền văn hóa trong tập thể người Ả Rập vô cùng đặc sắc. Không chỉ là một thói quen, đây còn là dịp để du khách tới du lịch Dubai hay các nước trong UAE cảm nhận được văn hóa truyền thống Ả Rập.