Đèn lồng cá Zhanqi – hương vị Tết xưa trong di sản văn hóa phi vật thể

Làng Zhanqi ở huyện Thiệp, tỉnh An Huy là một ngôi làng cổ có lịch sử hàng ngàn năm. Di sản văn hóa phi vật thể Đèn cá Zhanqi vẫn được lưu truyền ở đó cho đến ngày nay. Mỗi dịp Tết đến, dân làng lại nhảy múa với những chiếc đèn lồng cá đủ kích cỡ, cầu mong mưa thuận gió hòa và cuộc sống sung túc trong năm mới.

Biểu tượng văn hóa phi vật thể đèn lồng cá Zhangi

Đèn lồng cá Zhanqi có nguồn gốc từ thời Nam Tống. Với hơn 800 năm hình thành và phát triển. Nó có hình dạng giống cá chép và tượng trưng cho sự thịnh vượng, may mắn hàng năm. Cá trong tiếng Trung (鱼 – yú) đồng âm với “dư” (余), nghĩa là dư dả, sung túc. Vì vậy, đèn lồng hình cá thường được sử dụng trong các dịp lễ hội. Đặc biệt là Tết Nguyên Đán để cầu mong một năm mới giàu có và đầy đủ. Đèn lồng cá Zhanqi được chia thành hai loại: cá đỏ và cá trích tượng trưng cho hạnh phúc và hòa bình. Còn cá trích tượng trưng cho sự trở lại của mùa xuân trên trái đất.

Những chiếc đèn lồng cá được biểu diễn quanh làng bắt đầu từ đêm Giao thừa đến qua ngày 18 tháng Giêng Âm lịch. Đèn lồng cá đã được truyền lại ở làng Zhanqi trong 800 năm. Một hoạt động văn hóa truyền thống và phong tục dân gian quan trọng của địa phương. Đèn lồng cá Zhanqi bơi trong các con hẻm của ngôi làng cổ, sống động như thật. Mang đến sự rực rỡ với nhiều sắc màu. Khi Lễ hội mùa xuân đến gần, nhiều cuộc diễu hành đèn lồng cá được bắt đầu. Khu vực nổi tiếng với đèn lồng được tổ chức tại làng Zhanqi, huyện Thiệp, thành phố Hoàng Sơn, tỉnh An Huy. Nhiều du khách đến đây để trải nghiệm khung cảnh độc đáo của ngôi làng nghìn năm tuổi này.

Sự nhộn nhịp của hương vị Tết cổ xưa

Vào buổi tối, sẽ có 6 con cá lớn đi qua con đường chính trong làng. Tiếng cồng chiêng ồn ào phía sau những con cá lớn. Những đứa trẻ vui vẻ theo sau với những chiếc đèn lồng cá nhỏ. Ngôi làng cổ im lặng bị phá vỡ bởi tiếng cười trong đêm và tiếng người. Những khuôn mặt tươi cười ở khắp mọi nơi. So với những sản phẩm thủ công được làm bằng máy móc, đèn lồng cá Zhanqi tuy thiếu một chút tinh tế. Nhưng nó lại mang lại cảm giác sống động, nét đẹp dân gian. Đặc biệt khi thân cá lăn lộn và nhảy múa, sức sống khiến người ta cảm thấy phấn khích, vui vẻ.

Đám rước sẽ chậm lại mỗi khi đến một nhà, kèm theo âm thanh ấm áp của tiếng cồng chiêng. Những tiếng trống, mang lại sự hào hứng, phấn khởi, gửi gắm những mong ước, phước lành cho năm mới đến từng nhà.

Ngôi làng yên bình vẫn mãi lưu giữ truyền thống làm đèn lồng

Những năm gần đây, những người kế thừa di sản văn hóa phi vật thể đèn cá Zhanqi đã có những đổi mới. Trên cơ sở giữ nguyên quy trình sản xuất đèn cá truyền thống. Thay thế một số nguyên liệu như giấy, đèn,.. Đồng thời mở rộng thêm một số loại đèn lồng mới để du khách thưởng thức. Khi mức độ phổ biến của đèn lồng cá ngày càng mở rộng, các chuyến tham quan nghiên cứu đèn lồng cá, biểu diễn đèn lồng cá và các hoạt động kinh doanh khác tiếp tục mở rộng. Ngày nay, đèn lồng cá ở huyện Thiệp, Hoàng Sơn đã được đưa vào hạng mục “Phong tục đón Tết” trong Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể.

Điều quý giá nhất là hơn trăm năm qua, làng nghề chưa bao giờ ngừng làm đèn lồng cá. Người già làm đèn lồng, người trẻ chơi đèn cá lớn, trẻ con chơi đèn cá nhỏ cứ như vậy, thế hệ này qua thế hệ khác, truyền thống vẫn được tiếp tục. Như dòng nước chảy không ngừng nghỉ.